Aby organizacje i instytucje działające na rzecz pożytku publicznego mogły skutecznie realizować swoje cele statutowe, powinny sprawnie pozyskiwać środki finansowe, odpowiedzialnie nimi zarządzać w oparciu o procedury, prawidłowo je dystrybuować i rozliczać. Posiadanie stabilnego źródła dochodów pozwala na przyjęcie dłuższego i efektywnego horyzontu planowania strategicznego. Dzięki stałym zasobom finansowym organizacje mogą wspierać ważne działania – także te, których doniosłość może nie być w danej chwili dostrzegana przez ogół społeczeństwa i w związku z tym bardzo trudno jest zdobyć na nie środki. Z tych względów, możliwość generowania zysków przez samą organizację jest dla niej bardzo ważna. Zapewnia bowiem poczucie bezpieczeństwa i niezależności. Narzędziem gwarantującym długoterminowe i stabilne źródło finansowania celów statutowych organizacji pozarządowych jest kapitał żelazny.
Kapitał żelazny (ang. endowment) to środki finansowe, które organizacja zdobywa i gromadzi po to, by czerpać z nich zyski przeznaczane na realizację jej celów statutowych. Stanowi on ważne, stabilne i trwałe źródło finansowania działań podejmowanych przez organizację. Zasadą generalną jest nienaruszalność kapitału żelaznego oraz jego stałe pomnażanie. Istnieje kilka głównych celów tworzenia kapitału żelaznego:
- utrzymanie niezależności finansowej,
- rozwój prowadzonych programów i tworzenie nowych,
- zapobieganie okresowej utracie płynności finansowej,
- zastąpienie malejącego źródła istniejących dochodów.
Stworzenie kapitału żelaznego uważane jest zazwyczaj jako kolejny, znaczący etap rozwoju organizacji. Oparcie działalności w całości lub części na kapitale żelaznym umożliwia uniezależnienie od innych, zewnętrznych źródeł finansowania, pozwala na prowadzenie długoterminowej przemyślanej polityki finansowej, a także daje poczucie stabilności zarówno pracownikom organizacji, jak i jej beneficjentom.
Źródła: T. Perkowski, Zarządzanie kapitałem żelaznym przez fundacje, Fundacja na rzecz Nauki Polskiej: [na prawach rkpsu],
Fundraising to sztuka, której można się nauczyć. Dobre pomysły na pozyskiwanie funduszy w lokalnej społeczności, red. Beata Tokarz, Warszawa: ARFP, 2005.
