Fundusz wieczysty
Fundusz wieczysty jest jedną z form współczesnej filantropii indywidualnej i instytucjonalnej. Ma osobisty charakter, odzwierciedla zainteresowania i buduje prestiż darczyńcy, stawiając tym samym „żywy pomnik” wyznawanych idei i kluczowych wartości. Fundusz wieczysty zapewnia długofalowe wsparcie celów społecznych, które są bliskie fundatorowi. Realizację dążeń umożliwiają środki finansowe stanowiące nienaruszalny kapitał żelazny, który jest bezpiecznie inwestowany, a dochody z inwestycji przeznaczane są na realizację celów Funduszu. Dzięki temu fundusz wieczysty jest najsprawniejszą i najbardziej dostosowującą się do potrzeb darczyńcy formą działalności dobroczynnej.
Współcześnie zarówno w Polsce, jak i za granicą dzięki możliwościom, jakie daje wolny rynek, oraz przy wsparciu prawodawstwa (m.in. ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie) organizacje pozarządowe znów mogą zarządzać swoimi finansami, aby pomoc udzielana była w sposób efektywny. Dzięki kapitałom żelaznym i funduszom wieczystym organizacje mogą tworzyć długofalowe wizje rozwoju i planować projekty w perspektywie kilku lub nawet kilkunastu lat.
Fundusze wieczyste już od kilku lat zakładane są przy Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce, współpracujących z nią funduszach lokalnych i innych organizacjach pozarządowych. Z utworzonych funduszy wieczystych prowadzą programy stypendialne i wspierają programy organizacji społecznych.
Fundusz wieczysty wczoraj
Wykorzystanie pieniędzy do wspierania szlachetnych celów poprzez ustanawianie fundacji czy funduszy wieczystych ma w Polsce bardzo długą tradycję, sięgającą XII wieku, kiedy to król Władysław Herman powołał do życia jedną z pierwszych fundacji szpitalnych w podziękowaniu za przyjście na świat męskiego potomka. W czasach I Rzeczypospolitej działalność filantropijną wspierali polscy królowie, a także biskupi, urzędnicy królewscy, szlachta i mieszczanie.
Fundusz wieczysty dziś
Zasadniczą zmianę stanowi wzrost zainteresowania Polaków dobroczynnością. Z roku na rok coraz większą popularnością cieszą się jednoprocentowe odpisy podatkowe na rzecz organizacji pożytku publicznego, w dobrym tonie jest angażowanie się zarówno osób prywatnych, jak i przedsiębiorstw w działalność dobroczynną. Jakościową zmianą naszych czasów jest także rosnąca dojrzałość organizacji pozarządowych oraz osób indywidualnych, które odchodzą od jednorazowej akcyjności w stronę budowania długotrwałych relacji.
Rolę tę znakomicie spełniają fundusze wieczyste i kapitały żelazne.
Fundusz wieczysty jest jedną z form współczesnej filantropii indywidualnej i instytucjonalnej. Ma osobisty charakter, odzwierciedla zainteresowania i buduje prestiż darczyńcy, stawiając tym samym „żywy pomnik” wyznawanych idei i kluczowych wartości. Fundusz wieczysty zapewnia długofalowe wsparcie celów społecznych, które są bliskie fundatorowi. Realizację dążeń umożliwiają środki finansowe stanowiące nienaruszalny kapitał żelazny, który jest bezpiecznie inwestowany, a dochody z inwestycji przeznaczane są na realizację celów Funduszu. Dzięki temu fundusz wieczysty jest najsprawniejszą i najbardziej dostosowującą się do potrzeb darczyńcy formą działalności dobroczynnej.
Współcześnie zarówno w Polsce, jak i za granicą dzięki możliwościom, jakie daje wolny rynek, oraz przy wsparciu prawodawstwa (m.in. ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie) organizacje pozarządowe znów mogą zarządzać swoimi finansami, aby pomoc udzielana była w sposób efektywny. Dzięki kapitałom żelaznym i funduszom wieczystym organizacje mogą tworzyć długofalowe wizje rozwoju i planować projekty w perspektywie kilku lub nawet kilkunastu lat.
Fundusze wieczyste już od kilku lat zakładane są przy Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce, współpracujących z nią funduszach lokalnych i innych organizacjach pozarządowych. Z utworzonych funduszy wieczystych prowadzą programy stypendialne i wspierają programy organizacji społecznych.
Dlaczego warto powoływać fundusze wieczyste?
Współcześnie zarówno w Polsce, jak i za granicą dzięki możliwościom, jakie daje wolny rynek, oraz przy wsparciu prawodawstwa (m.in. ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie) organizacje pozarządowe znów mogą zarządzać swoimi finansami, aby pomoc udzielana była w sposób efektywny. Dzięki kapitałom żelaznym i funduszom wieczystym organizacje mogą tworzyć długofalowe wizje rozwoju i planować projekty w perspektywie kilku lub nawet kilkunastu lat.
Fundusze wieczyste już od kilku lat zakładane są przy Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce, współpracujących z nią funduszach lokalnych i innych organizacjach pozarządowych. Z utworzonych funduszy wieczystych prowadzą programy stypendialne i wspierają programy organizacji społecznych.
PRZYWILEJ DLA WSZYSTKICH
Ludzie od zawsze szukali sposobów na utrwalenie swojego nazwiska. Budowali pomniki, fundowali monumentalne grobowce, malowali portrety. Jednak nawet najwspanialsze obrazy i spiżowe pomniki były martwe – nie sprawiały, że wartości i pasje ważne dla ich bohaterów były rozwijane także po ich śmierci. Udało się to niewielu, głównie artystom i filantropom. Ci pierwsi zawdzięczają to swemu talentowi, ci drudzy najczęściej ufundowali instytucje będące „żywymi pomnikami”. Współczesnym sposobem na budowę takich „żywych pomników” są fundusze wieczyste zarządzane przez fundacje i stowarzyszenia. Można je tworzyć dla wielu darczyńców równolegle, rozwijać przez kilka pokoleń, a przywilej ich budowy nie jest już zarezerwowany tylko dla najbogatszych.
PRZESTRZEŃ DO SAMOREALIZACJI
Bardzo ważną cechą funduszu wieczystego jest to, że nie musi on być zakładany poprzez zapis testamentowy. Żyjący fundator/darczyńca może założyć fundusz, zaprosić do jego rady członków rodziny i przyjaciół czy osoby, które uznaje za autorytety. Poprzez założenie funduszu można zbudować dla siebie przestrzeń samorealizacji poza działalnością zawodową, rozwijać pasje.
Wyobraźmy sobie na przykład program stypendialny wspierający młodych adeptów malarstwa, dający jednocześnie fundatorowi możliwość zaproszenia do tego działania wielu ważnych dla niego osób. Darczyńca może obserwować, jak rozwijają się uzdolnieni młodzi ludzie, cieszyć się z ich sukcesów i dokonań. Stypendyści, ich rodziny i otoczenie współpracują z fundatorem i radą funduszu, stając się uosobieniem ważnych dla niego wartości i pasji.
NIENARUSZALNY KAPITAŁ ŻELAZNY
Aby nadać stabilność i niezależność funduszu wieczystego, warto część środków ulokować bądź zainwestować tak, by móc z wypracowanego zysku finansować stypendia w kolejnych latach. Tak ulokowane/zainwestowane środki finansowe tworzą nienaruszalny kapitał żelazny. Można będzie go jedynie powiększać, co sprawi, że wybrany cel lub inicjatywa zawsze będą miały zapewnione źródło finansowania. Fundusz wieczysty jest połączeniem przynoszącego zyski kapitału żelaznego ze społecznie użyteczną misją: na przykład finansowaniem stypendiów. O realizację takiego scenariusza zadba organizacja pozarządowa, przy której utworzyliśmy fundusz wieczysty.
GWARANTOWANE WSPARCIE MERYTORYCZNE
Założenie i poprowadzenie funduszu wieczystego oferują zazwyczaj doświadczone, stabilne organizacje pozarządowe. Do takich organizacji należy Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce. Formalności są ograniczone do minimum, podobnie jak koszty. Darczyńca ma pewność, że jego pieniądze będą czynić dobro w bardzo długiej perspektywie czasowej.
RÓŻNORODNE MODELE WSPÓŁPRACY Z DARCZYŃCĄ
Jeżeli darczyńca życzy sobie na przykład przyznawać stypendia, to może osobiście uczestniczyć w wyborze stypendystów, a organizacja przeprowadzi konkurs stypendialny, przygotuje wszystkie procedury oraz umowy stypendialne. Jeżeli jego marzeniem jest pomoc dzieciom z niepełnosprawnością słuchu, to organizacja pozarządowa przeprowadzi konkurs na najlepszy projekt grantowy, przygotuje i podpisze umowę dotacji z wybranym beneficjentem, a następnie będzie monitorować proces realizacji projektu i jego rezultaty. Zadba również o prawidłowe rozliczenie projektu.
STRATEGIA WYGRANY - WYGRANY
Taka współpraca (jak przedstawiona wyżej na przykładzie Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce) jest korzystna nie tylko dla darczyńców, lecz także dla organizacji pozarządowych. Odwiecznym problemem trzeciego sektora jest poszukiwanie skutecznych, zrównoważonych (opartych na win-win strategy) i długofalowych sposobów współpracy z darczyńcami. Zaproponowanie utworzenia funduszu wieczystego otwiera przestrzeń dla dialogu z filantropem. Daje możliwość poznania jego pasji, wartości, marzeń. Co ważne, organizacja pozarządowa może liczyć nie tylko na jednorazowe wsparcie, lecz także na współpracę kontynuowaną przez pokolenia.
SPOŁECZNOŚCI LOKALNE TEŻ MAJĄ SZANSĘ
Istnieją organizacje, które wyspecjalizowały się w tworzeniu funduszy wieczystych dla członków społeczności terytorialnych, na terenie których funkcjonują. Te organizacje to fundusze lokalne (community foundations), jedne z najbardziej dynamicznie rozwijających się organizacji na świecie. Fundusz lokalny to, mówiąc najprościej, organizacja, która zarządza funduszami wieczystymi, powierzonymi jej przez osoby prywatne, rodziny i instytucje. Dochody z zarządzania zgromadzonymi w ten sposób zasobami służą zaspokajaniu potrzeb konkretnych społeczności lokalnych.
Jak założyć fundusz wieczysty?
Jeżeli jesteś zainteresowany założeniem funduszu wieczystego, budową „żywego pomnika”, w imieniu własnym lub przy współudziale organizacji, firmy czy rodziny, najlepiej zrobić to z organizacją, która zapewni stabilność i bezpieczeństwo. Poniżej przedstawiamy jak to zrobić krok po kroku.
